Bạn đã từng nghe đến Shogi, cờ tướng Nhật Bản, nhưng chưa biết cách chơi? Bạn tò mò muốn khám phá một trò chơi trí tuệ sâu sắc và đầy tính chiến thuật? Vậy thì bạn đã đến đúng nơi rồi đấy! Bài viết này của PlayZone Hà Nội sẽ cung cấp một Hướng Dẫn Cách Chơi Shogi chi tiết và dễ hiểu, giúp bạn nhanh chóng làm quen và bắt đầu hành trình chinh phục môn cờ độc đáo này. Shogi không chỉ là một trò chơi giải trí, mà còn là một nét văn hóa đặc sắc của Nhật Bản, mang đến những trải nghiệm thú vị và thử thách trí tuệ không ngừng. Hãy cùng PlayZone Hà Nội khám phá thế giới Shogi ngay thôi!
Shogi là gì? Tổng quan về cờ tướng Nhật Bản
Shogi, hay còn gọi là cờ tướng Nhật Bản, là một trò chơi chiến lược dành cho hai người chơi trên bàn cờ 9×9 ô. Tương tự như cờ vua hay cờ tướng, mục tiêu của Shogi là chiếu tướng (checkmate) vua của đối phương. Tuy nhiên, Shogi sở hữu những nét độc đáo riêng biệt, đặc biệt là luật “thả quân” (drop pieces), cho phép người chơi tái sử dụng quân cờ đã bắt được của đối phương. Điều này tạo nên sự khác biệt lớn so với các loại cờ khác và mang đến chiều sâu chiến thuật vô cùng phong phú.
Shogi được xem là một trong những biến thể cờ phức tạp nhất thế giới, đòi hỏi người chơi không chỉ có tư duy chiến lược mà còn cần khả năng tính toán, dự đoán và thích ứng linh hoạt. Nếu bạn yêu thích những trò chơi trí tuệ và muốn thử thách bản thân với một môn cờ mới lạ, Shogi chắc chắn sẽ là một lựa chọn tuyệt vời.
Tìm hiểu bàn cờ và quân cờ Shogi: Bước đầu nhập môn
Để bắt đầu hướng dẫn cách chơi shogi, chúng ta cần làm quen với bàn cờ và các quân cờ đặc trưng của nó.
Bàn cờ Shogi
Bàn cờ Shogi có dạng hình chữ nhật, gồm 9 hàng và 9 cột, tổng cộng 81 ô vuông. Các ô trên bàn cờ không được tô màu khác nhau như bàn cờ vua, mà chỉ đơn thuần là các ô vuông kẻ vạch. Điểm khác biệt nữa là bàn cờ Shogi không có đường chéo rõ ràng như cờ vua, các đường chéo chỉ được hình thành khi quân cờ di chuyển.
Quân cờ Shogi
Quân cờ Shogi được làm bằng gỗ hoặc nhựa, có hình ngũ giác và được khắc chữ Kanji (Hán tự) để phân biệt các loại quân. Mỗi người chơi sở hữu 20 quân cờ, bao gồm 8 loại quân khác nhau:
- Vua (王将 – Osho hoặc 玉将 – Gyokusho): Mỗi người chơi có một quân Vua. Đây là quân cờ quan trọng nhất, mục tiêu của trò chơi là chiếu tướng Vua đối phương. Vua có thể di chuyển một ô theo bất kỳ hướng nào (ngang, dọc, chéo).
- Xe (飛車 – Hisha): Mỗi người chơi có một quân Xe. Xe di chuyển theo đường thẳng ngang hoặc dọc, không giới hạn số ô, miễn là không bị quân cờ khác cản đường.
- Tượng (角行 – Kakugyo): Mỗi người chơi có một quân Tượng. Tượng di chuyển theo đường chéo, không giới hạn số ô, miễn là không bị quân cờ khác cản đường.
- Vàng (金将 – Kinsho): Mỗi người chơi có hai quân Vàng. Vàng di chuyển một ô theo đường thẳng (ngang, dọc) hoặc chéo lên phía trước. Vàng không thể di chuyển chéo xuống hoặc lùi ngang.
- Bạc (銀将 – Ginsho): Mỗi người chơi có hai quân Bạc. Bạc di chuyển một ô theo đường chéo hoặc một ô thẳng lên phía trước. Bạc không thể di chuyển ngang, dọc xuống hoặc chéo xuống sau.
- Mã (桂馬 – Keima): Mỗi người chơi có hai quân Mã. Mã di chuyển theo hình chữ L đặc biệt: hai ô thẳng và một ô ngang (hoặc ngược lại). Mã là quân duy nhất có thể nhảy qua đầu quân khác. Mã chỉ có thể di chuyển về phía trước.
- Hương xa (香車 – Kyosha): Mỗi người chơi có hai quân Hương xa. Hương xa di chuyển thẳng về phía trước, không giới hạn số ô, miễn là không bị quân cờ khác cản đường. Hương xa không thể di chuyển ngang, dọc hoặc chéo.
- Tốt (歩兵 – Fuhyo): Mỗi người chơi có chín quân Tốt. Tốt di chuyển một ô thẳng về phía trước. Tốt không thể di chuyển ngang, dọc hoặc chéo.
Điều đặc biệt ở quân cờ Shogi là chúng có hình dạng giống nhau và chỉ được phân biệt bằng chữ Kanji viết trên quân cờ. Để dễ dàng nhận biết quân cờ của mình và đối phương, quân cờ Shogi được đặt hướng nhọn về phía đối phương.
Bàn cờ và quân cờ Shogi được sắp xếp chuẩn bị cho ván đấu, thể hiện rõ hình dạng và chữ Kanji trên quân cờ
Luật chơi Shogi cơ bản: Nắm vững để bắt đầu
Sau khi đã làm quen với bàn cờ và quân cờ, chúng ta sẽ tiếp tục hướng dẫn cách chơi shogi bằng việc tìm hiểu luật chơi cơ bản.
Cách sắp xếp quân cờ
Trước khi bắt đầu ván đấu, mỗi người chơi sẽ sắp xếp 20 quân cờ của mình trên 3 hàng đầu tiên của bàn cờ theo thứ tự sau:
- Hàng 1 (hàng gần người chơi nhất): Vua ở giữa, hai bên là Vàng, tiếp theo là Bạc, Mã và cuối cùng là Hương xa ở hai góc.
- Hàng 2: Xe ở cột thứ hai từ trái sang, Tượng ở cột thứ tám từ trái sang. Các ô còn lại bỏ trống.
- Hàng 3: Toàn bộ hàng là quân Tốt.
Người chơi cầm quân đen (先手 – Sente) đi trước, người chơi còn lại cầm quân trắng (後手 – Gote) đi sau.
Mục tiêu của ván đấu
Mục tiêu của ván đấu Shogi là chiếu tướng (詰み – Tsumi) Vua của đối phương. Chiếu tướng xảy ra khi Vua của một người chơi bị quân của đối phương tấn công (bị chiếu) và không còn nước đi hợp lệ nào để thoát khỏi tình huống đó.
Lượt đi và cách di chuyển quân
Trong mỗi lượt đi, người chơi phải thực hiện một trong hai hành động sau:
- Di chuyển một quân cờ: Di chuyển một quân cờ của mình trên bàn cờ đến một ô trống hợp lệ theo quy tắc di chuyển của quân cờ đó.
- Thả quân (持ち駒を打つ – Mochigoma wo Utsu): Thả một quân cờ đã bắt được của đối phương trở lại bàn cờ vào một ô trống hợp lệ.
Bắt quân và thả quân – Điểm độc đáo của Shogi
Khi một quân cờ di chuyển đến ô mà quân cờ của đối phương đang đứng, người chơi sẽ bắt quân đó và lấy ra khỏi bàn cờ. Điểm đặc biệt của Shogi so với các loại cờ khác là quân cờ bị bắt không bị loại bỏ hoàn toàn mà sẽ trở thành “quân cầm tay” (持ち駒 – Mochigoma) của người bắt quân. Người chơi có thể thả quân cầm tay này trở lại bàn cờ trong lượt đi của mình vào bất kỳ ô trống nào, trừ một số hạn chế sau:
- Không được thả quân Tốt vào cùng cột với quân Tốt đã phong cấp của mình. (二歩 – Nifu)
- Không được thả quân Tốt để chiếu tướng ngay lập tức. (打ち歩詰め – Uchifuzume)
- Không được thả quân vào ô mà quân đó không thể di chuyển được nữa. Ví dụ, không được thả quân Hương xa hoặc Mã vào hàng cuối cùng.
Luật thả quân là yếu tố then chốt tạo nên sự phức tạp và hấp dẫn của Shogi. Nó mở ra vô số khả năng chiến thuật và đòi hỏi người chơi phải luôn cân nhắc đến quân cầm tay của mình và đối phương.
Phong cấp (成る – Naru)
Khi một quân cờ (trừ Vua và Vàng) di chuyển vào hoặc ra khỏi, hoặc di chuyển hoàn toàn trong “vùng phong cấp” (敵陣 – Tekijin), người chơi có thể phong cấp quân cờ đó. Vùng phong cấp là 3 hàng cuối cùng của bàn cờ đối với mỗi người chơi.
Khi phong cấp, quân cờ sẽ được lật ngược lại để thể hiện hình dạng đã phong cấp. Hầu hết các quân cờ sau khi phong cấp sẽ có khả năng di chuyển giống như quân Vàng, ngoại trừ Tượng và Xe phong cấp sẽ mạnh hơn.
- Tốt phong cấp (と金 – Tokin): Di chuyển như quân Vàng.
- Hương xa phong cấp (成香 – Narikyo): Di chuyển như quân Vàng.
- Mã phong cấp (成桂 – Narikei): Di chuyển như quân Vàng.
- Bạc phong cấp (成銀 – Narigin): Di chuyển như quân Vàng.
- Tượng phong cấp (龍馬 – Ryuma): Kết hợp khả năng di chuyển của Tượng và Vua.
- Xe phong cấp (龍王 – Ryuoh): Kết hợp khả năng di chuyển của Xe và Vua.
Phong cấp là một yếu tố quan trọng trong Shogi, giúp tăng cường sức mạnh quân cờ và tạo ra những đòn tấn công mạnh mẽ.
Hình ảnh quân cờ Shogi được phong cấp, thể hiện sự thay đổi về hình dạng và ký tự sau khi phong cấp
Kết thúc ván đấu
Ván đấu Shogi kết thúc khi một trong hai người chơi chiếu tướng Vua của đối phương và đối phương không còn nước đi hợp lệ nào để thoát khỏi tình huống đó. Ngoài ra, ván đấu cũng có thể kết thúc bằng:
- Đầu hàng (投了 – Toryo): Một người chơi nhận thấy thế cờ quá bất lợi và quyết định đầu hàng.
- Lặp lại nước đi 4 lần (千日手 – Sennichite): Nếu ván đấu lặp lại cùng một thế cờ 4 lần liên tiếp (vị trí quân cờ và lượt đi không đổi), ván đấu sẽ hòa. Tuy nhiên, nếu thế cờ lặp lại do một người chơi liên tục chiếu Vua đối phương (永劫の千日手 – Eigo no Sennichite), người chiếu Vua phải thay đổi nước đi.
- Vua hết quân hợp lệ (持将棋 – Jishogi): Trong trường hợp hiếm hoi, khi cả hai Vua đều tiến vào vùng phong cấp của đối phương và không thể bị chiếu tướng, ván đấu có thể kết thúc bằng hòa nếu cả hai bên đồng ý.
Các chiến thuật cơ bản trong Shogi cho người mới bắt đầu
Để hướng dẫn cách chơi shogi hiệu quả, việc nắm vững các chiến thuật cơ bản là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số chiến thuật cơ bản mà người mới bắt đầu nên làm quen:
Kiểm soát trung tâm bàn cờ
Trung tâm bàn cờ là khu vực chiến lược quan trọng trong Shogi. Kiểm soát trung tâm giúp bạn có nhiều không gian di chuyển quân, hạn chế đối phương và tạo tiền đề cho các cuộc tấn công.
Phát triển quân cờ cân bằng
Trong giai đoạn đầu ván đấu, hãy tập trung phát triển quân cờ một cách cân bằng, đưa các quân chủ lực như Xe, Tượng, Bạc và Vàng vào vị trí sẵn sàng chiến đấu. Tránh chỉ tập trung vào tấn công mà bỏ qua phòng thủ.
Xây dựng thành (囲い – Kakoi)
Thành là hệ thống phòng thủ vững chắc xung quanh Vua. Xây dựng thành tốt sẽ giúp bảo vệ Vua khỏi các đòn tấn công của đối phương và tạo nền tảng cho phản công. Có nhiều loại thành khác nhau trong Shogi, bạn có thể tìm hiểu và lựa chọn loại thành phù hợp với phong cách chơi của mình. Để hiểu rõ hơn về hướng dẫn chơi cờ shogi, bạn có thể tìm kiếm các tài liệu chuyên sâu về các loại thành phổ biến.
Tận dụng quân cầm tay
Luật thả quân là một trong những yếu tố độc đáo nhất của Shogi. Hãy luôn nhớ rằng quân cờ bạn bắt được của đối phương có thể trở thành vũ khí lợi hại trong tay bạn. Hãy học cách tận dụng quân cầm tay để phản công, phòng thủ hoặc tạo ra những đòn phối hợp bất ngờ.
Đọc trước nước đi của đối phương
Shogi là một trò chơi chiến lược, đòi hỏi khả năng dự đoán và đọc trước nước đi của đối phương. Hãy cố gắng phân tích thế cờ, đoán xem đối phương có thể đi nước gì và lên kế hoạch đối phó.
“Shogi không chỉ là một trò chơi, mà còn là một nghệ thuật. Để chơi giỏi Shogi, bạn cần có sự kiên nhẫn, tư duy logic và khả năng sáng tạo.” – Sensei Kenji Tanaka, Kiện tướng Shogi chuyên nghiệp.
Luyện tập và nâng cao kỹ năng chơi Shogi
Để thực sự thành thạo hướng dẫn cách chơi shogi và nâng cao trình độ, không có cách nào hiệu quả hơn là luyện tập thường xuyên.
Chơi Shogi online
Hiện nay có rất nhiều trang web và ứng dụng cho phép bạn chơi Shogi online với người chơi khác trên khắp thế giới hoặc với máy tính. Đây là một cách tuyệt vời để luyện tập, thử nghiệm các chiến thuật mới và học hỏi kinh nghiệm từ những người chơi khác. Để bắt đầu, bạn có thể tham khảo hướng dẫn chơi shogi để nắm vững các bước cơ bản.
Giải các bài tập Shogi (詰将棋 – Tsume Shogi)
Bài tập Shogi là các thế cờ được thiết kế sẵn, yêu cầu người chơi tìm ra chuỗi nước đi chiếu tướng tối ưu. Giải bài tập Shogi giúp rèn luyện khả năng tính toán, tư duy chiến thuật và nhận biết các mẫu chiếu tướng.
Nghiên cứu ván đấu của các kỳ thủ chuyên nghiệp
Xem và phân tích ván đấu của các kỳ thủ Shogi chuyên nghiệp là một cách học hỏi hiệu quả. Bạn có thể học được nhiều chiến thuật, nước đi hay và cách tư duy của các cao thủ.
Tham gia cộng đồng Shogi
Tham gia các cộng đồng Shogi online hoặc offline là nơi tuyệt vời để giao lưu, học hỏi kinh nghiệm, chia sẻ kiến thức và tìm kiếm đối thủ cùng trình độ.
Hình ảnh giao diện chơi Shogi online trên máy tính hoặc điện thoại, minh họa cách luyện tập và giao đấu với người chơi khác qua mạng
Kết luận
Hy vọng bài viết hướng dẫn cách chơi shogi này đã cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản và cần thiết để bắt đầu khám phá môn cờ độc đáo này. Shogi là một trò chơi đầy thử thách nhưng cũng vô cùng thú vị và bổ ích. Hãy bắt đầu luyện tập ngay hôm nay, từng bước chinh phục những bí ẩn của Shogi và tận hưởng những giờ phút giải trí đầy trí tuệ mà nó mang lại. Chúc bạn thành công trên con đường trở thành một cao thủ Shogi! Đừng quên chia sẻ bài viết này nếu bạn thấy hữu ích nhé!